Avrupa Birliği Çerçeve Programları (AB ÇP) Avrupa’nın bilim ve teknoloji politika ve uygulamalarının uyumlaştırılması amacıyla oluşturulan Birlik Programı yapısıdır. İlki 1984 yılında başlatılmış olup dünyanın en yüksek bütçeli sivil araştırma programı olma özelliğini taşımaktadır. Çerçeve Programlar Avrupa’nın araştırma ve teknoloji geliştirme kapasitesini güçlendirmek, üniversite-sanayi işbirliğini teşvik etmek, AB Üye Ülkeleri, Programa Asosiye Ülkeler ve AB’nin işbirliği yaptığı diğer ülkeler ile AB politikaları kapsamında işbirliğini çeşitli alanlarda geliştirmek amacıyla yürütülmektedir. Horizon 2020 Programının Ulusal Koordinasyonu TÜBİTAK tarafından yürütülmektedir.
Programlar, geniş kapsamlı bir bilimsel çerçeve içerisinde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerini desteklemek için kurulan özel bir fonlama sistemi ile gerçekleştirilmektedir. 2007-2013 yıllarını kapsayan süreçte AB 7.Çerçeve Programı yürütülmüştür.
Avrupa Birliği’nin yeni dönem Araştırma ve Yenilik Çerçeve Programı olan “Horizon 2020” ise 2014-2020 yılları arasındaki dönem içerisinde yaklaşık 80 Milyar Avro’luk bir bütçe ile hayata geçmiştir.
Amaç: Dünya standartlarında bilimin, ileri düzey araştırma yeteneği geliştirilmesinin ve araştırmacıların en iyi altyapılara erişiminin desteklenmesi hedeflenmektedir.
a) Avrupa Araştırma Konseyi: Bireysel takımlar tarafından yürütülen öncül (frontier) araştırmayı destekleyerek Avrupa’da dinamizm ve mükemmeliyet ile yaratıcılığı güçlendirmek ve Avrupa’yı en iyi araştırmacılar için bir cazibe merkezi haline getirmektir.
Başvuru Şartları:
• Projeyi sunan baş araştırmacının doktorasını çağrı yayınlanma tarihinden 2-7 yıl önce almış olması
• Baş araştırmacının doktora danışmanından bağımsız en az bir önemli yayınının olması
• Baş araştırmacının sarsıcı nitelikte, yüksek riskli ve yüksek kazançlı bir proje fikrinin olması
• Ev sahibi kuruluşun Türkiye’de veya diğer AB Üye Ülkeleri ve Asosiye Ülkeler’de bulunması
Destek Kapsamı
Proje başına maksimum 1,5 milyon Avro (5 yıl boyunca)
Büyük ekipman alımı veya Amerika, Kanada ve Japonya gibi AB üyelerinden farklı ülkelerden Türkiye’ye dönmeyi planlayan araştırmacılar için 0,5 milyon Avro’ya kadar ek fon almak mümkündür.
Başvuru Şartları:
• Projeyi sunan baş araştırmacının doktorasını çağrı yayınlanma tarihinden 7-12 yıl önce almış olması
• Baş araştırmacının doktora danışmanından bağımsız birkaç önemli yayınının olması
• Baş araştırmacının sarsıcı nitelikte, yüksek riskli ve yüksek kazançlı bir proje fikrinin olması
• Ev sahibi kuruluşun Türkiye’de veya diğer AB Üye Ülkeleri ve Asosiye Ülkeler’de bulunması
Destek Kapsamı
• Proje başına maksimum 2 milyon Avro (5 yıl boyunca)
• Büyük ekipman alımı veya Amerika, Kanada ve Japonya gibi AB Üye Ülkeleri’nden farklı ülkelerden Türkiye’ye dönmeyi planlayan araştırmacılar için 0,75 milyon Avro’ya kadar ek fon almak mümkündür.
Başvuru Şartları:
• Projeyi sunan baş araştırmacının son 10 yıl içerisinde ileri düzey araştırma yapıyor olması
• Baş araştırmacının sarsıcı nitelikte, yüksek riskli ve yüksek kazançlı bir proje fikrinin olması
• Ev sahibi kuruluşun Türkiye’de veya diğer AB Üye Ülkeleri ve Asosiye Ülkeler’de bulunması
Destek Kapsamı
• Proje başına maksimum 2,5 milyon Avro (5 yıl boyunca)
• Büyük ekipman alımı veya Amerika, Kanada ve Japonya gibi AB üye ülkeleri dışından Türkiye’ye veya diğer AB Üye Ülkeleri ve Asosiye Ülkeler’e dönmeyi planlayan araştırmacılar için 1 milyon Avro’ya kadar ek fon almak mümkündür.
Başvuru Şartları:
• 2-4 baş araştırmacı ve araştırma takımından oluşan bir grubun çok disiplinli ve sarsıcı nitelikte
bir ortak araştırma sorununa çözüm olmak üzere bir araya gelmesi
• Ev sahibi kuruluşun Türkiye’de veya diğer AB Üye Ülkeleri ve Asosiye Ülkeler’de bulunması
Destek Kapsamı
• Proje başına maksimum 15 milyon Avro (6 yıl boyunca)
Marie Skłodowska Curie Araştırma Programları ve Bursları nitelik ve nicelik olarak araştırma ve teknoloji alanındaki insan potansiyelini güçlendirmeyi, araştırmacıların kariyer gelişimini desteklemeyi, uluslararası ve sektörler arası araştırmacı dolaşımını teşvik etmeyi ve böylece Avrupa’yı ve Türkiye’yi araştırmacılar için bir cazibe merkezi haline getirmeyi hedeflemektedir.
• Doktora derecesi olan ya da çağrı kapanış tarihi itibari ile en az 4 yıl tam zamanlı araştırma deneyimine sahip olan araştırmacılar faydalanabilmektedir.
• Araştırmacıların geldikleri/gidecekleri ülkede çağrı kapanış tarihi itibari ile son 3 yıl içerisinde 12 aydan fazla bulunmamış olmaları gerekmektedir (Bu kural AB dışından, AB Üye Ülkeleri ve Asosiye Ülkeler’e gelmek için başvuru yapan araştırmacılar
ile araştırma çalışmalarına çeşitli sebepler ile ara verdikten sonra yeniden başlamak üzere başvuru yapan araştırmacılar için son 5 yılda 3 yıldan fazla bulunmamış olmalarını gerektirmektedir).
• Araştırmacılar 12-24 ay süre ile destek alabilmektedir (Avrupa dışına giden araştırmacılar bu süreye ek olarak sabit 12 ay – zorunlu geri dönüş süresince de destek almaktadır).
• Destek miktarı araştırmacının proje süresince tüm yaşam giderlerini ve kuruma masraflarını kapsar nitelikte olup; proje süresine ve aile sorumluluğu olmasına bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Yeni ve gelişmekte olan araştırma alanlarında kariyerinin başlangıcındaki araştırmacıların eğitilmesini hedefleyen Yenilikçi Eğitim Ağları kapsamında birden çok ülkeden üniversite ve araştırma faaliyetleri yürüten sanayi kuruluşunun bir araya gelerek bir eğitim ve araştırma programı oluşturması amaçlanmaktadır.
• Bu eğitim programı kapsamında 4 yıla kadar proje önerileri sunulabilmekte olup; yüksek lisans ya da ortak protokollü bir doktora programı oluşturulabileceği gibi sertifika programı ya da yaz okulu niteliğinde bir eğitim ağı da oluşturulabilmektedir.
• İlgili eğitim ağı kapsamında istihdam edilen henüz doktora derecesini almamış ya da 4 yıl tam zamanlı araştırma deneyimi olmayan araştırmacıların istihdam giderleri, network içi dolaşımları süresince yaşam giderleri ve belirli araştırma giderleri proje bütçesi kapsamında karşılanabilmektedir.
Avrupa içinden ve dışından üniversite, araştırma merkezi ve araştırma faaliyetleri yürüten sanayi kuruluşlarının en az 3 tanesinin bir araya gelmesi ile oluşturulacak araştırma projeleri kapsamında konsorsiyum içerisinde yer alan kurumlar arası araştırmacı, teknik ve idari personelin değişimi ile uluslararası ve sektörler arası bilgi ve teknoloji transferi sağlanması hedeflemektedir.
• Proje süresi 4 yıla kadar olabilmekte ve bu süre içinde kurum personeli olup projeye dâhil olan araştırmacılar konsorsiyum içerisinde yer alan kuruluşlar arasında kişi başı 12 ayı geçmeyecek şekilde dolaşım yapabilmektedir.
• Araştırmacılara dolaşımda oldukları süre boyunca Avrupa Komisyonu tarafından aylık sabit destek ile araştırma ve idari giderlere yönelik bütçe sağlanmaktadır.
Hali hazırda araştırma projelerine yönelik burs ve destek mekanizması bulunan ya da böyle bir program oluşturmak isteyen kuruluşların bölgesel, ulusal ve uluslararası burs programlarının oluşturulması veya var olan programların iyileştirilmesi amacıyla araştırma bursu veren kuruluşlara ek fon sağlanması hedeflenmektedir.
• Burs programının süresi 36 ay ile 60 arasında olabilmekte ve bu kapsamda araştırmacılara en az 3 ay süre ile destek sağlanabilmektedir.
• Desteklenmesi uygun görülen burs programının toplam bütçesinin %50’si Avrupa Komisyonu tarafından karşılanmaktadır.
Bu program kapsamında Avrupa Birliği ve Asosiye Ülkeler’in tamamında her yıl Eylül ayının son Cuma günü araştırmacılar ile toplumdaki diğer bireyleri bir araya getirebilecek; gençleri bilime teşvik eden tek gecelik bir etkinlik düzenlenmesi hedeflenmektedir.
Gençlerin araştırmacılık mesleğine özendirilmesi, toplumda araştırmacılara karşı var olan ön yargının kırılması ve araştırmacıların “içimizden biri” olarak tanıtılması hedefiyle düzenlenecek etkinliğin amacı, kapsamı, beklenen etkisi proje önerisi içinde belirtilmelidir. Etkinliği gerçekleştiren kuruluşa, organizasyon giderlerinin tamamını kapsayacak bütçe
sağlanabilmektedir.
Amaç: Endüstriyel Liderlik ve Rekabetçilik Bileşeni altında yeni iş sahaları yaratarak istihdam artışının sağlanması, anahtar teknolojilere stratejik yatırımların, Ar-Ge için özel sektör yatırımının ve yenilikçi KOBİ’lerin desteklenmesi hedeflenmektedir.
2014-2020 Yılları için Öngörülen Bütçe : 17.015 Milyon Avro
Kolaylaştırıcı ve Endüstriyel Teknolojiler Bilgi ve iletişim teknolojileri, nanoteknoloji, ileri malzeme, ileri imalat ve işleme
teknolojileri, biyoteknoloji, uzay : 13.557 Milyon Avro
Risk Sermayesine Erişim Araştırma ve yenilik için risk sermayesi ve özel finans : 2.842 Milyon Avro
KOBİ’lerde Yenilik Programı Her tip KOBİ için her türlü yenilik formunun teşvik edilmesi :616 Milyon Avro
Horizon 2020 Programına AB Üye Ülkeleri veya Asosiye Ülkeler’de yer alan KOBİ’ler başvuru yapabilmektedir. Çağrı her zaman açıktır.
• Kendini geliştirmek, büyümek ve uluslararasılaşmak isteyen tüm yenilikçi KOBİ’ler başvuru yapabilmektedir.
• Sadece KOBİ’ler desteklenmektedir. Üniversiteler, araştırma kuruluşları ve büyük ölçekli işletmeler yalnızca alt yüklenici olarak projede yer alabilirler.
• Konsorsiyum kurmadan da başvuru yapılabilmektedir.
• 3 Fazdan oluşan Yeni KOBİ Aracı’nda ilk fazda kavramsal fizibilite çalışmaları yapılmaktadır. Faz 2 ‘de demonstrasyon ve pazar uygulama
çalışmaları, Faz 3’te ise ticarileştirme çalışmaları yapılmaktadır.
• Faz 1’de destek miktarı sabit 50 bin Avro, Faz 2’de ise %70 + %25 dolaylı masrafların desteklenmesi şeklindedir (istisnalar hariç). Faz 2 ‘de Avrupa Komisyonu katkısı en az 500 bin Avro, en fazla 2,5 milyon Avro olacaktır.
• Faz 1’de proje süresinin 6 ay, Faz 2’de ise 12-24 ay arasında olması önerilmektedir.
• Alt yüklenicilik maliyeti proje bütçesinin %50’sini geçmemelidir.
• Faz 1’de 20 bin Avro, Faz 2’de proje bütçesinin %50’si miktarında ön ödeme yapılmaktadır. Ön ödemelerde teminat istenmemektedir.
• Doğrudan 2. faza başvuru yapılabilir, ancak öncelikle Faz 1’e başvuru yapılması önerilmektedir.